Fiertellandschap als kapstok voor UNESCO-erkenning

De Fiertel van Ronse is een eeuwenoude traditie die deel uitmaakt van de identiteit van de Ronsenaars en die het verdient om op wereldniveau te worden erkend. Sedert 2009 is de Fiertel alvast erkend als Vlaams immaterieel cultureel erfgoed. Maar Ronse wil nog een stap verder gaan. Het dossier voor de erkenning door UNESCO wordt momenteel grondig voorbereid, om de kans op succes te vergroten. Deze erkenning is immers een werk van lange adem.

In 2003 zette UNESCO een belangrijke stap door een conventie aan te nemen over de bewaring van het immaterieel erfgoed. Orale tradities, praktijken, rituelen en gebruiken die van generatie op generatie zijn doorgegeven, werden vanaf dat moment erkend als belangrijke bouwstenen van gemeenschappen en culturen. Om het belang ervan aan te tonen werd ook een "representatieve lijst van het immateriële culturele erfgoed van de mensheid" opgericht. De tegenhanger van de meer bekende en veel oudere lijst van het UNESCO -Werelderfgoed was daarmee een feit. 

Om kans te maken op erkenning als UNESCO-erfgoed wordt eerst en vooral werk gemaakt van een voorbereidende studie die de Fiertel zal benaderen vanuit het Fiertellandschap. Met de Fiertel wordt immers al duizend jaar een relatie gelegd met het ons omringende landschap. Het samenspel tussen gebruiken en de natuurlijke omgeving is voor UNESCO een belangrijk uitgangspunt. De resultaten van de voorbereidende studie zullen in 2018 worden voorgesteld.

Fiertelommegang als kandidaat Unesco immaterieel cultureel erfgoed

Ronse geeft gehoor aan oproep Vlaanderen

In 2009 werd de Fiertelommegang van Ronse erkend als Vlaams Immaterieel Cultureel Erfgoed. Dit was een noodzakelijke stap in de richting van een mogelijke erkenning door UNESCO. Eind 2020 werd vanuit de Vlaamse overheid een oproep gelanceerd naar kandidaten voor de UNESCO-erkenning van immaterieel cultureel erfgoed. Deze kandidatuur wordt vanuit het stadsbestuur tegen 15 maart 2021 ingediend.

Een eerste aanvraag tot het bekomen van een UNESCO-kandidatuur voor de Fiertelommegang werd in 2011 nog “on hold” gezet om het dossier verder uit te werken. Het was de start van een periode vol onderzoek en het aftasten van mogelijkheden om het dossier grondig te stofferen.

In 2016 nam het stadsbestuur het initiatief om een werkgroep UNESCO op te richten. Die bestaat uit vertegenwoordigers van het stadsbestuur, de lokale kerkelijke overheid en het bisdom Gent, de Maatschappij der Dragers van Sint-Hermes, de Gilde van Sint-Hermes, het Stedelijk Fiertelcomité, de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Ronse en het Tenement van Inda, de dienst Archief en Erfgoed, een aantal deskundige vrijwilligers (trouwe Fiertelgangers), en Het Erfgoedbureau vzw. Er werd hierbij werk gemaakt van tal van plaatselijke initiatieven, maar ook van de uitbouw van een internationaal netwerk.

Stadsarchivaris Eric Devos licht toe: “In 2017 werd in Rome op het internationaal congres ‘The Saints of Rome’ het belang van Sint-Hermes toegelicht. De organisatie van een internationaal colloquium “Walking with Saints” te Ronse in 2018 onderzocht een mogelijke internationale clustering. Dit in samenwerking met KADOC-KULeuven en TIO3. Via diverse contacten in Rome werd de catacombe van Sint-Hermes als het ware herontdekt. Daarnaast werd een Vlaams netwerk uitgebouwd met o.a. Histories, Parcum, VUC, WIE en de Vlaamse administratie.”

Oproep Vlaamse Overheid naar kandidaten

Eind 2020 werd vanuit de Vlaamse overheid een oproep gelanceerd naar kandidaten voor de UNESCO-erkenning van immaterieel cultureel erfgoed. In 2022 is het immers aan Vlaanderen om namens België een kandidaat voor te dragen. Het vele voorbereidende werk liet toe om op korte termijn een aanvraag voor de Fiertelommegang op te stellen. Deze wordt vanuit het stadsbestuur tegen 15 maart 2021 ingediend. Dat gebeurt in samenspraak met alle bovengenoemde partners. Een aantal van hen zijn bereid deze aanvraag met hun uitstraling en expertise te blijven begeleiden, zoals de erfgoedcel Erfgoed Vlaamse Ardennen/VARIANT, UGent, KADOC-KULeuven en Archaelologia Sacra (Rome).

Met het indienen van de aanvraag zet het stadsbestuur een lang verwachte eerste stap in de officiële procedure naar een mogelijke UNESCO-erkenning van de Fiertel van Ronse als immaterieel cultureel erfgoed.