Walking with Saints
Een internationaal colloquium in Ronse
De stad Ronse organiseert samen met TIO3 en het KADOC, het Documentatie- en onderzoekscentrum voor religie, cultuur en samenleving van de KU Leuven, een internationaal colloquium over immaterieel erfgoed: “Walking with Saints”. Dit colloquium vindt plaats in de auditoria van TIO3 van 24 tot 26 mei 2018. Wetenschappers zullen er nadenken en debatteren over het belang van processies in relatie tot het landschap waarin ze plaatsvinden. Deze conferentie past in de aanloop naar een erkenning van de Fiertel door UNESCO.
De Fiertel op de UNESCO-lijst van immaterieel erfgoed?
Om het dossier voor UNESCO voor te bereiden besliste de stad in april 2016 om een ‘taskforce’ en een ‘inhoudelijke werkgroep’ op te richten. De werkgroep bestaat uit een aantal mensen die zowel professioneel als in de vrije tijd met de geschiedenis en het erfgoed van Ronse begaan zijn. Sinds de oprichting zijn er contacten gelegd met de Belgische ambassades in Rome en bij de Heilige Stoel en kon er een bezoek gebracht worden aan de catacombe van Sint-Hermes. Stukken van het oude parcours van de Fiertelommegang werden bewandeld. Er werden sterkte-zwakte-analyses gemaakt van het Fiertelgebeuren en er werd beslist om een internationaal colloquium te organiseren met de Fiertel als aanknopingspunt.
De Fiertel van Ronse is ongetwijfeld één van de oudste nog bestaande processies in Vlaanderen. De oorsprong ervan gaat terug tot in de 11de eeuw. De Fiertel gaat al bijna duizend jaar ononderbroken uit. Er waren slechts een paar uitzonderingen als gevolg van oorlogen en bezettingen. Van alle processies in Vlaanderen en in onze buurlanden is het ook één van de meest unieke omdat de omloop met het schrijn bepaald wordt door de middeleeuwse grenzen van de stad. De Fiertel is verbonden met de cultus van Sint-Hermes die van heinde en verre pelgrims naar Ronse bracht. Vandaag is de Fiertel voor veel Ronsenaars zowat de belangrijkste gebeurtenis van het jaar. De ommegang verdient zeker een plaats op de UNESCO-lijst van Representatief Immaterieel Erfgoed. Zover is het echter nog niet…
Eerst het colloquium…
Het colloquium brengt specialisten van over heel de wereld naar Ronse. Er nemen specialisten deel uit 21 verschillende landen, waaronder Taiwan, de VS, Pakistan, Chili, de Filipijnen, Israël, Finland, Duitsland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Italië. Zij zullen debatteren over wat het betekent om het voortbestaan van immaterieel erfgoed veilig te stellen en welke rol het landschap daarin speelt. Ze zullen nagaan of clustering met andere vergelijkbare fenomenen elders in de wereld het dossier van de Fiertel bij UNESCO kan versterken.
“Walking with saints: protection, devotion and civic identity” heeft als thema het ontstaan en de evolutie van processies en vergelijkbare rituele handelingen die een sterke band hebben met het landschap. Met het ‘religieuze landschap’ wordt niet enkel de achtergrond bedoeld waartegen een handeling plaatsvindt, maar ook een bepalende factor in het ontstaan, de vorming, en het doorgeven van spirituele activiteiten doorheen de tijd. Vandaar dat er ook oog is voor de vraag hoe recente evoluties in het landschap het voortbestaan van tradities al dan niet beïnvloeden. Denk maar aan processen van industrialisering, economische ontwikkeling of het aanleggen van wegen.
Hoewel er vertrokken wordt van tradities die typisch zijn voor de christelijke volkscultuur in Europa, zal er ook aandacht zijn voor ommegangen in niet-christelijke en niet-Westerse culturen. Daarmee kijkt het colloquium verder dan Ronse, Vlaanderen of Europa en kan er een boeiende discussie ontstaan over het belang van ommegangen in verschillende delen van de wereld. De deelnemers willen ook meer inzicht verwerven in manieren om dergelijke vormen van immaterieel cultureel erfgoed te bewaren en door te geven.
Uniek gebeuren
Het is de eerste keer dat er in Ronse een internationaal wetenschappelijk congres plaatsvindt, gesteund door de KU Leuven. Dankzij de substantiële ondersteuning door het stadsbestuur, TIO3 en Kadoc is dit inhoudelijk en logistiek mogelijk. Het hoog wetenschappelijk niveau blijkt niet alleen uit de vele inzendingen, maar ook uit de medewerking van twee prominente internationale figuren. Andrew Spicer is een internationaal vermaard geleerde uit het Verenigd Koninkrijk die zich specialiseert in vroeg-moderne religieuze cultuur en is één van de speciale gastsprekers op het congres. Cecile Duvelle was tot voor kort directeur bij UNESCO en zij komt spreken over de UNESCO- Conventie voor de Bescherming van het Immaterieel Erfgoed en meer in het bijzonder over wat deze “bescherming” precies betekent. Dat de Fiertel de aandacht kan trekken van een internationaal publiek is hiermee alvast bewezen.
Wie er zelf graag bij wil zijn, kan zich tot 15 mei 2018 inschrijven op de website: www.walkingwithsaints2018.com/
Je kan het congres ook volgen op facebook via https://www.facebook.com/walkingsaints2018/
Meer info: Archief & Erfgoed, 055 23 28 10, conservator@ronse.be