Unieke vondst in De Vrijheid

Archeologische opgravingen in De Vrijheid leveren meteen een mooie primeur op.

Op woensdag 28 februari organiseerden Stad Ronse en SOLVA in de Brouwerij De Keyser te Ronse een infoavond over de archeologische opgravingen in De Vrijheid. Het onderzoek kan op heel wat belangstelling rekenen en de opkomst was dan ook bijzonder groot. Na een introductie door stadsarchivaris Eric Devos over wat ‘De Vrijheid’ eigenlijk is, schetste SOLVA de resultaten van het archeologisch vooronderzoek en de verwachtingen bij de lopende opgraving. De archeologen konden het talrijk opgekomen publiek meteen ook een knappe primeur schenken: een originele bedevaartpenning.

Start opgraving

De eerste sleuf op het Kaatsspelplein vlakbij de Sint-Hermeskerk in het centrum van de Vrijheid bracht meteen een aantal interessante zaken aan het licht. Een brandlaag is vermoedelijk in relatie te brengen met een van de stadsbranden die Ronse op het einde van de 15^e en de 16^e eeuw teisterden. Hieronder ontdekten de archeologen enkele wegniveaus uit de late middeleeuwen (13^e-16^e eeuw). Het wegdek bouwde men op uit een laag van voornamelijk lokale ijzerzandsteen. Op een bepaald moment geraakte het wegdek in slechte staat en legde men daarboven een nieuw straatniveau aan, opnieuw met ijzerzandstenen.

Verloren voorwerpen

De vondsten getuigen van veel passage ter hoogte van de Sint-Hermeskerk en de Kleine Markt. Zo vonden de archeologen tussen de stenen van het wegdek al verschillende ‘verloren’ voorwerpen terug, waarvan één meteen wel in het oog sprong.

Ruben Pede (Dienst Archeologie SOLVA):

“Het gaat om een metalen hangertje waarop langs beide zijden figuren te herkennen zijn. De ene zijde toont de beeltenis van Sint-Cornelius en de andere zijde die van Sint-Hermes. Beiden zijn goed herkenbaar door hun typische attributen. Het voorwerp lijkt platgedrukt en kon mogelijk iets bevatten. Misschien gaat het wel om een reliekhoudertje. De relieken van beide heiligen zijn bewaard in de Sint-Hermeskerk en werden er door pelgrims sinds de middeleeuwen bezocht en vereerd. Waarschijnlijk is een van deze pelgrims zijn bedevaartsouvenir tussen de stenen kwijtgespeeld. Aan de hand van deze unieke vondst kunnen we dus meteen de link leggen naar de Sint-Hermeskerk en de functie van de Vrijheid als bedevaartsoord.”

Eric Devos (stadsarchivaris Stad Ronse):

“Deze vondst is belangrijk om verschillende redenen. Vooreerst is dit de eerste keer dat een originele laatmiddeleeuwse bedevaartpenning betreffende de cultus van Sint-Hermes ontdekt wordt. We wisten uit het kapittelarchief dat dergelijke aandenkens door het kapittel besteld werden, maar er werd tot nu nog geen enkel origineel exemplaar uit die periode teruggevonden.

De voorstelling van de heilige is een belangrijke aanvulling bij de reeds gekende iconografie. Zij valt te dateren op een cruciaal moment in de evolutie van de beeldvorming van de heilige. Hermes werd tot ca. 1490 met een schild met dubbelkoppige adelaar afgebeeld. Bij het ruiterbeeld van de heilige in de Sint-Hermeskerk, daterend uit 1507-1508, wordt dat schild als een apart element weergegeven. De huidige archeologische vondst dateert zowel stratigrafisch als iconografisch van daar tussenin, ca. 1500. We zien quasi dezelfde voorstelling als in 1490, maar het met schild netjes afgescheiden naast de figuur. Het vroegste stadszegel met de dubbelkoppige adelaar dateert eveneens uit het begin van de 16^e eeuw. We kunnen met steeds meer zekerheid stellen dat het stadswapen van Ronse voortkomt uit het afsplitsen van dat ene element van de wapenrusting van Sint-Hermes.”

Op de hoogte blijven of je steentje bijdragen?

Wie meer wil weten over de opgravingen, of als vrijwilliger een steentje wil bijdragen, kan terecht op de websites en facebookpagina’s van Stad Ronse en SOLVA.

Inschrijven op de SOLVA nieuwsbrief: http://goo.gl/forms/3nkrKgZthw

Inschrijven als vrijwilliger: https://goo.gl/forms/t9eij7Nqy7tLjbiJ2