Bijkomende bloedafnames in onderzoek PFAS

Maandag 27 november 2023
Persbericht minister Hilde Crevits 

Uitbreiding bloedafnames op PFAS op verschillende plaatsen in Vlaanderen

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits laat de PFAS-bloedafnames uitbreiden naar verschillende met PFAS-verontreinigde gebieden in Vlaanderen. Het moet meer inzicht bieden in de blootstelling aan PFAS in het bloed van mensen. Het gaat onder meer over Kortemark, Beringen en Ronse. Er wordt ook verder onderzoek gevoerd om te bepalen waar er nog in Vlaanderen extra steekproeven kunnen plaatsvinden.  

“We zien dat mensen soms ongerust zijn over de aanwezigheid van PFAS in hun lichaam. Om een beter wetenschappelijk onderbouwd inzicht te krijgen, zetten we extra in op het meten van PFAS in het bloed. Op die manier kunnen we bepalen wat de standaardwaarde is bij de algemene Vlaamse bevolking en welke type gebieden van verontreiniging er extra aandacht vragen, zoals bv. gebieden rond brandweerkazernes, industriële sites, buurten die zich situeren rond verbrandingsovens, … Op die manier kunnen we gepaste gezondheidsanalyses maken en hebben we een ruimer kader om PFAS-blootstellingen in Vlaanderen beter te monitoren.” -  Vlaams minister van Volksgezondheid Hilde Crevits 

Eerder formuleerde het Departement Zorg voor de sites in Vlaanderen waar sprake is van PFAS-verontreiniging op basis van bodemonderzoek een aantal voorzorgsmaatregelen die gelden binnen 100 meter van die terreinen: de zogenaamde no regret-maatregelen. 

Minister Crevits onderneemt nu extra stappen door het bloedonderzoek naar PFAS dat momenteel enkel in de omgeving van de 3M fabriek gebeurt, uit te breiden naar verschillende locaties in Vlaanderen. De studie zal uitmaken welke plaatsen verder nog aan bod zullen worden voor gerichte steekproeven. VITO, PIH en Gezond Leven krijgen als partnerorganisatie ‘Milieugezondheidszorg’ daarvoor de opdracht om een vooronderzoek te voeren om een selectie en afbakening van de typegebieden te maken en het wetenschappelijk onderzoek vorm te geven.

 Onder andere de omgeving van brandweerkazernes, industriële sites, en buurten rond verbrandingsovens zullen daar deel van uitmaken. Kortemark, Ronse en Beringen zijn voorbeelden die hierbij aan bod zullen komen. Daarna zal een gespecialiseerd labo aangeduid worden om de bloedafnames bij de mensen (op het terrein zelf) uit te voeren. Een PFAS-bloedafname gaat altijd samen met het invullen van een gedetailleerde vragenlijst. Er zal daarbij ook aandacht gaan naar de weerslag op het (mentaal) welzijn en de onrust van de onderzochte bevolking. Dit moet ons en de lokale bevolking zoals in Kortemark, Ronse en Beringen een beter inzicht geven over de impact van de PFAS vervuiling op de mens. 

Het onderzoek zal in 3 fases verlopen:

• De geplande humane biomonitoring (HBM onderzoek) in Vlaanderen zal uitgebreid worden. Het HBM onderzoek, waarmee ook PFAS wordt onderzocht, vindt om de 5 jaar plaats en wordt nu uitgebreid  met een groep van 300 volwassenen. De bedoeling is om een  goed algemeen zicht te krijgen van wat de PFAS-waarde is in het bloed van Vlamingen die wonen buiten de met PFAS verontreinigde gebieden en ze te vergelijken met door PFAS verontreinigde gebieden. Het gaat over het bepalen van een achtergrondwaarde.
• Vooronderzoek om PFAS-typegebieden te kunnen definiëren waar een extra steekproef zal plaats vinden en het opstellen van vragenlijsten.
• Bloedafnamesuitvoeren in de door het vooronderzoek bepaalde typegebieden, het afnemen van vragenlijsten en een wetenschappelijke analyse van de resultaten. 

 Volgend jaar zullen de nodige stappen genomen worden voor het vooronderzoek en de humane biomonitoring. In 2025 zullen de  bloedafnames en analyses gebeuren in de aangeduide PFAS-typegebieden. Dan worden ook de resultaten verwacht. Voor de gehele onderzoeksopdracht wordt een bedrag van 1,8 miljoen euro vrijgemaakt.

 Achterliggend:

De bijkomende precieze locaties zullen nog verder bepaald worden na het vooronderzoek. Ronse, Beringen en Kortemark zijn voorbeelden van typegebieden die alvast aan bod zullen komen omwille van vastgestelde of verder te onderzoeken redenen.

• Ronse: in deze gemeente zijn PFAS verontreinigde gebieden vastgesteld, waarbij er al verschillende gebieden zijn waar no-regretmaatregelen gelden. 
  >> www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling/ronse-no-regret-maatregelen-pfas
• Beringen: ook in deze gemeente zijn verschillende PFAS verontreinigde gebieden vastgesteld. Er gelden hiervoor verschillende no-regretmaatregelen. 
• Kortemark:  er zijn in een kleine steekproef verhoogde PFAS waarden in het bloed van enkele inwoners vastgesteld. In Kortemark zal daarom verder onderzoek gebeuren door OVAM over de mogelijke bron. Om een betere objectivering te kunnen maken van de mogelijke aanwezigheid van PFAS in het bloed bij de omwonenden en de impact van onrust in een dergelijk gebied op gebied van mentaal welzijn zal ook Kortemark opgenomen worden als typegebied in deze uitbreiding. Dit zal bovendien de bloedwaarden van PFAS in Kortemark kunnen positioneren  tegenover de resultaten van het bredere onderzoek naar PFAS bloedwaarden in gans Vlaanderen.