Aanvragen leefloon
Het recht op maatschappelijke integratie (Leefloon)
1. Wat is recht op maatschappelijke integratie?
3. Wat is een geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie (GPMI)?
4. Wat zijn jouw rechten tegenover het OCMW?
5. Wat zijn jouw verplichtingen tegenover het OCMW?
6. Hoe dien je je aanvraag in?
7. Bij welk OCMW dien je je aanvraag in?
8. Hoe gebeurt het onderzoek van jouw aanvraag?
9. Hoeveel bedraag het leefloon?
10. Hoe berekent het OCMW jouw leefloon?
11. Wanneer ontvang je jouw leefloon?
12. Wat kan je doen als je niet akkoord gaat met de beslissing van het OCMW?
13. Mag het OCMW het bedrag van je leefloon terugvorderen?
14. Mag het OCMW het leefloon bij jouw familie terugvorderen?
1. Wat is recht op maatschappelijke integratie?
Het OCMW van elke gemeente heeft de opdracht het recht op maatschappelijke integratie te waarborgen aan de personen die over onvoldoende bestaansmiddelen beschikken en die de voorwaarden van de wet vervullen.
Er moet worden gestreefd naar een maximale integratie en participatie aan het maatschappelijk leven. Hiervoor beschikt het OCMW over drie belangrijke instrumenten: de tewerkstelling, een leefloon en een geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie (verder GPMI genoemd), al dan niet gecombineerd. In alle gevallen beschik je over een inkomen om van te leven.
Onder tewerkstelling wordt steeds een volwaardige job verstaan waar alle regels van het arbeidsrecht op van toepassing zijn, inclusief de loonbeschermingsregels. Wanneer een tewerkstelling niet of nog niet mogelijk is, heb je recht op een financiële tussenkomst, leefloon genaamd. De toekenning van het leefloon kan gevolgd worden door het sluiten van een geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie tussen de steunaanvrager en het OCMW. De keuze van het meest gepaste traject gebeurt in overleg met de betrokkene met het doel een maximale integratie en sociale participatie te bewerkstelligen.
2. Voorwaarden
1) Nationaliteit
Je bent:
- een Belg
- een staatloze
- een erkende vluchteling: een onderdaan van een andere lidstaat van de Europese Unie (voor zover je onder de toepassing valt van het vrij verkeer van werknemers)
- een vreemdeling ingeschreven in het bevolkingsregister
- subsidiair beschermden (sinds 1/12/2016)
2) Leeftijd
Je bent:
- Minstens 18 jaar oud.
- Jonger dan 18 jaar oud en zwanger of kinderen ten laste.
3) Verblijfplaats
Je verblijft gewoonlijk en permanent in België.
4) Inkomsten
Je hebt onvoldoende inkomsten en je bent niet in staat er zelf te verwerven. Indien jouw inkomsten lager zijn dan het bedrag van het leefloon, keert het OCMW slechts het verschil uit.
5) Werkbereidheid
Je bent bereid te werken, tenzij dit om gezondheids- of billijkheidsredenen niet mogelijk is.
6) Andere uitkeringen
Je bent bereid jouw rechten op andere sociale uitkeringen te laten gelden indien het mogelijk is (bijvoorbeeld: werkloosheidsuitkering, pensioen, studietoelage, enz.). Het recht op maatschappelijke integratie moet worden beschouwd als het allerlaatste sociale vangnet. Het OCMW kan ook eisen dat je je rechten op een onderhoudsgeld laat gelden bij jouw ouders, je kinderen, jouw echtgenoot of ex-echtgenoot, de adoptant of de geadopteerde.
3. Wat is een geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie (GPMI)?
Een GPMI werd in het leven geroepen om de maatschappelijke integratie en de professionele inschakeling van begunstigden van een leefloon te ondersteunen, maar ook om hen te responsabiliseren.
Dit houdt in dat er voorwaarden worden verbonden aan de toegekende steun, voorwaarden die beide partijen binden, wederzijdse verplichtingen en verbintenissen inhouden en waarbij het doel van de begeleiding erin bestaat om via onderling overleg bepaalde stappen te zetten zodat je geleidelijk aan zelfstandiger wordt en volwaardig kan deelnemen aan de samenleving. Bovendien heeft het GPMI een groot ondersteunend en dynamisch karakter. Om die reden wordt het GPMI dan ook voor de personen vanaf 25 jaar verplicht.
Het GPMI gaat uit van je verwachtingen, je vaardigheden, je bekwaamheden en je behoeften en van de mogelijkheden van het OCMW. De opmaak van het GPMI betreft een wederkerig gebeuren waarbij rekening gehouden wordt met de wensen en noden van de verschillende partijen.
Onverminderd hetgeen algemeen geldt voor alle overeenkomsten voorziet de wet voor wat betreft de personen jonger dan 25 jaar in een algemeen GPMI dat binnen een bepaalde periode leidt tot een arbeidsovereenkomst. Bij studenten gaat het om een GPMI om de kansen van personen jonger dan 25 jaar op de arbeidsmarkt te verhogen door hen de mogelijkheid te bieden om studies te volgen.
Je moet werkbereid zijn, tenzij dit om gezondheids- of billijkheidsredenen niet mogelijk is. Het OCMW dat beslist dat de persoon wegens gezondheids- of billijkheidsredenen niet kan werken, moet dit motiveren.
4. Wat zijn jouw rechten tegenover het OCMW
Inlichtingen
Indien je inlichtingen wilt krijgen betreffende jouw rechten en verplichtingen inzake het recht op maatschappelijke integratie, dan kan je terecht bij jouw OCMW dat jou moet informeren.
Bijstand
Als je over je arbeidsovereenkomst of jouw geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie onderhandelt met het OCMW, kan je je laten bijstaan door een persoon van jouw keuze. (Bijvoorbeeld een verwant, een afgevaardigde van een vereniging...)
Bedenktermijn
Alvorens jouw arbeidsovereenkomst of geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie te ondertekenen kan je een bedenktermijn van 5 dagen aan het OCMW vragen. Tijdens deze termijn kan je bijvoorbeeld het project aan een vertrouwenspersoon laten zien.
Onderhoud
Indien je in het kader van jouw geïndividualiseerd project voor maatschappelijke integratie met moeilijkheden geconfronteerd wordt, kan je een afspraak met jouw maatschappelijk werker vragen. Hij moet je een afspraak geven binnen de vijf werkdagen (niet op zaterdag, zondag of officiële feestdagen).
Hoorrecht
Alvorens het OCMW een beslissing neemt betreffende jouw recht op maatschappelijke integratie, kan je vragen om gehoord te worden door het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst, dat de beslissing zal nemen. Wanneer je wordt gehoord, kan je vragen door een persoon van jouw keuze te worden bijgestaan of vertegenwoordigd.
Nalatigheidsintresten
Indien je leefloon met vertraging is betaald door jouw OCMW, kan je nalatigheidsintresten eisen.
Beroep
Indien je het niet eens bent met de beslissing van het OCMW kan je hiertegen een beroep instellen (zie verder).
5. Wat zijn jouw verplichtingen tegenover het OCMW?
Sociaal onderzoek
Alvorens zijn beslissing te nemen moet het OCMW een sociaal onderzoek voeren. Om dit onderzoek door het OCMW mogelijk te maken moet je het OCMW alle nodige inlichtingen geven zoals:
- je identiteit
- je bestaansmiddelen en deze van de personen die met je samenwonen
- de samenstelling van je gezin (wie met je samenwoont)
- je vermogen (bijvoorbeeld: je geld op de bank, je bent eigenaar van een huis...
- de OCMW's die je al een installatiepremie, een "activering", een vrijstelling van beroepsinkomsten verleend hebben.
Het OCMW kan ook vragen om jou thuis te ontmoeten.
Toestemming
Om zijn maatschappelijk onderzoek te vervolledigen, is het mogelijk dat het OCMW enkele inlichtingen zelf moet controleren. Je moet het centrum machtigen om deze inlichtingen bij de belastingen, de banken, enz. na te zien.
Medisch onderzoek
Als je niet kan werken omwille van gezondheidsredenen, kan het OCMW je vragen om je aan een medisch onderzoek te onderwerpen bij een geneesheer die het centrum aanwijst. Het OCMW zal de kosten van dit onderzoek en de eventuele verplaatsingskosten dekken (op de wijze voorzien door het OCMW).
Wijzigingen
Zodra er een wijziging gebeurt in jouw toestand, moet je onmiddellijk het OCMW verwittigen. Het betreft met name de inlichtingen die je aan het OCMW meegedeeld hebt op het ogenblik van het sociaal onderzoek (identiteit, gezin, bestaansmiddelen, betaalde activiteiten...).
Oproeping/verbintenis
Indien het OCMW je oproept, vergeet dan niet een gevolg te geven aan de oproeping of het centrum te verwittigen in geval van verhindering. Wanneer je tewerkgesteld bent met een integratiecontract, moet je alle nodige inspanningen leveren om jouw doelstelling te bereiken.
Sancties
Je mag geen valse of onvolledige inlichtingen geven en je mag geen bestaansmiddelen vergeten aan te geven bij het maatschappelijk onderzoek. Je kan in dit geval een sanctie oplopen (volledige of gedeeltelijke schorsing van uw leefloon). Hetzelfde geldt als je jouw integratiecontract niet naleeft.
6. Hoe jouw aanvraag indienen?
Het best is rechtstreeks naar jouw OCMW te gaan om er een maatschappelijk werker te ontmoeten. Als dit voor jou onmogelijk is, kan je aan iemand vragen om het voor jou te doen. In dat geval moet die persoon schriftelijk door jou zijn aangewezen om de aanvraag in jouw plaats in te dienen.
7. Bij welk OCMW moet je de aanvraag indienen?
- Je moet je aanvraag indienen bij het OCMW van de gemeente waar je leeft en woont. Er is een OCMW in elke gemeente.
- Als je in een instelling verblijft (opvangtehuis, rusthuis...), is het OCMW dat bevoegd is om uw aanvraag te behandelen dat van de gemeente waar je in het bevolkingsregister bent ingeschreven.
- Indien je dakloos bent, moet je je ook richten tot het OCMW van de gemeente waar je ingeschreven bent in het bevolkingsregister. Als je geschrapt bent uit de bevolkingsregisters, richt je je tot het OCMW van de gemeente waar je wenst te wonen.
- Indien je student bent, moet je je richten tot het OCMW van de gemeente waar je ingeschreven bent in het bevolkingsregister op het moment dat je je aanvraag indient. Dit OCMW zal bevoegd blijven voor de hele ononderbroken duur van jouw studies.
- Als het OCMW bij wie je jouw aanvraag hebt ingediend niet bevoegd is om deze te behandelen, moet het jouw aanvraag doorsturen naar het bevoegd OCMW binnen de 5 dagen na je aanvraag. Het centrum moet jou ook meedelen aan welk ander OCMW het jouw aanvraag doorstuurt.
8. Hoe gebeurt het onderzoek van jouw aanvraag?
- Het OCMW moet je een bericht van ontvangst afleveren wanneer je een aanvraag indient. Dat bericht bewijst dat je een aanvraag hebt ingediend.
- De maatschappelijk werker verricht dan een sociaal onderzoek. Door dat onderzoek, controleert men of je recht hebt op maatschappelijke integratie en onder welke vorm.
- Je kunt vragen aan het Bijzonder Comité voor de Sociale Dienst om gehoord te worden voor zij een beslissing neemt. Die aanvraag moet schriftelijk gebeuren. Het OCMW zal je dan de datum en de plaats van de vergadering meedelen.
- Het OCMW moet een beslissing omtrent je aanvraag nemen ten laatste 30 dagen na de indiening van je verzoek.
- Het OCMW deelt je zijn beslissing mee binnen de 8 dagen. Dit gebeurt hetzij per aangetekende brief, hetzij per brief die aan jou persoonlijk wordt afgegeven tegen ontvangstbewijs.
- De beslissing moet het bedrag van het leefloon waarop je recht hebt duidelijk vermelden alsook de berekeningswijze ervan. Zij moet ook vermelden op welke manier je een beroep kunt instellen tegen de beslissing van het OCMW, wat de refertes zijn van jouw maatschappelijk werker, op welke wijze bijkomende informatie kan bekomen worden en welke de periodiciteit is van de betaling.
9. Hoeveel bedraagt het leefloon?
De bedragen op 1/07/2023:
- Samenwonende persoon: 825,61 euro/m
- Alleenstaande persoon: 1.238,41 euro/m
- Persoon die samenwoont met een gezin te zijnen laste: 1.673,65 euro/m
10. Hoe berekent het OCMW jouw leefloon?
Het OCMW doet een sociaal en financieel onderzoek naar de bestaansmiddelen van jou en van de inwonenden op basis van de rekeninguittreksels van de laatste 6 maanden, laatste aanslagbiljet, attest uitkeringsinstanties…
Het OCMW houdt rekening met al jouw bestaansmiddelen en geeft jou het verschil, zodat het totaal gelijk is aan het bedrag van het leefloon waarop je recht hebt. Sommige bestaansmiddelen worden echter niet afgetrokken van uw leefloon. Dit dient voorzien te zijn door de wet, bijv. een maatschappelijke hulp toegekend door het OCMW, een loon voor jouw werk in een PWA, enz.
Andere bestaansmiddelen worden op een specifieke manier berekend: bijvoorbeeld: de inkomsten van de personen die met je samenwonen, uw onroerende goederen (huis, grond...), jouw kapitaal (geld op een rekening...), enz.
De berekeningswijze van jouw leefloon moet vermeld worden in de beslissing van het OCMW die je wordt medegedeeld.
11. Wanneer ontvang je jouw leefloon?
Het OCMW moet de eerste betaling van jouw leefloon verrichten ten laatste 15 dagen na zijn beslissing. De volgende betalingen gebeuren dan maandelijks.
12. Wat kan je doen als je niet akkoord gaat met de beslissing van het OCMW?
Als je niet akkoord gaat met de beslissing van het OCMW, kan je beroep instellen bij de arbeidsrechtbank van jouw woonplaats. Het adres van de rechtbank voor de inwoners van Ronse wordt vermeld op de keerzijde van de beslissing van het OCMW. Tenzij de beslissing een vordering van onderhoudsplicht betreft, dan dien je je te wenden tot het vredegerecht van jouw woonplaats. De procedure is gratis.
Je kan je laten vertegenwoordigen:
- door een advocaat
- door een afgevaardigde van een maatschappelijke organisatie
- door een familielid of kennis
Het indienen van een beroep schorst de beslissing van het OCMW niet.
Pas op: je moet uw beroep indienen binnen de drie maanden nadat je de beslissing van het OCMW hebt ontvangen. Als je geen beslissing hebt ontvangen, begint de termijn van drie maanden 39 dagen na de indiening van je aanvraag bij het OCMW.
13. Mag het OCMW het bedrag van je leefloon terugvorderen?
Wanneer het OCMW je een leefloon heeft toegekend, mag het dit nadien niet meer terugvorderen, behalve als het door de wet voorzien is.
Voorbeeld: Als je werk vindt en je een loon krijgt, mag het OCMW het bedrag van het leefloon dat je vroeger kreeg niet terugvorderen. Een dergelijke overeenkomst zou geen enkele waarde hebben.
De gevallen, voorzien door de wet, waarin het OCMW je leefloon mag terugvorderen, zijn de volgende:
- Je hebt recht op een inkomen (bijvoorbeeld een werkloosheidsuitkering) maar wacht op de betaling ervan. Het OCMW kan je een leefloon toekennen in afwachting van de betaling van vernoemd inkomen en kan dat leefloon nadien terugvorderen. Het gaat in dat geval om een voorschot.
- Je hebt onvolledige of valse verklaringen afgelegd of je hebt bepaalde inkomsten niet aangegeven.
- Het OCMW heeft een vergissing gemaakt. Het mag echter het bij vergissing toegekende bedrag enkel terugvorderen als uzelf de vergissing hebt kunnen opmerken (bijvoorbeeld: je hebt het dubbele van het voorziene bedrag
- Een wijziging in je dossier met gevolgen voor het verleden.
14. Mag het OCMW het leefloon bij jouw familie terugvorderen?
Het OCMW vordert het leefloon enkel terug in de gevallen voorzien door de wet:
- bij de echtgenoot of ex-echtgenoot, desgevallend beperkt tot het bedrag van het onderhoudsgeld vastgesteld door de rechter.
- bij de ouders (of adoptanten) zolang de aanvrager van een kinderbijslag geniet.
- bij de kinderen (of geadopteerden) indien het patrimonium van de aanvrager in de loop van de vijf voorgaande jaren op abnormale wijze is verminderd.
Het OCMW mag enkel bij deze personen terugvorderen als ze over een netto belastbaar inkomen van het voorlaatste kalenderjaar beschikken hoger dan 22.901,04 EUR, verhoogd met 3.206,15 EUR per persoon ten laste (bedrag op 1 juni 2017). Bij de terugvordering van het leefloon moet het OCMW een terugvorderingsschaal naleven. Deze schaal is dezelfde voor alle OCMW's. Het OCMW mag echter afwijken van deze schaal van tussenkomsten om rekening te houden met bijzondere omstandigheden (zoals bijvoorbeeld schuldenlast).
Sociaal Huis
Oscar Delghuststraat 62
Ronse 9600
België