Composteren

Wat is compost?

Compost is een donker, kruimelachtig materiaal dat dient als bodemverbeteraar of als voedsel voor planten. Goede compost is luchtig, stinkt niet en bevat geen onkruidzaden of ziektekiemen. En het mooiste van al: je kan zelf compost maken met je keuken- en tuinafval.

Hoe composteren?

Tijdens het composteren zorgen micro-organismen en kleine ongewervelde diertjes voor de vertering van het afval. Door verschillende materialen samen te brengen worden de geschikte leefomstandigheden gecreëerd voor bacteriën en schimmels, wormen, pissebedden, mijten en springstaarten. Behalve de voedingsstoffen die je in je keuken- en tuinafval zitten, hebben zij net als wij water en lucht (zuurstof) nodig. Daar zal je bij het composteren dan ook erg op moeten letten. Dit kan je doen door met een beluchtingstok het materiaal regelmatig wat losser te maken zodat er voldoende lucht (zuurstof) in het composterend materiaal komt. Bij optimale omstandigheden wordt het leven in de composthoop zo intens dat de temperatuur gaat stijgen. Zelfs in een compostvat kan deze temperatuur tijdelijk oplopen tot 50°C. Ziektekiemen en onkruidzaden worden door deze hoge temperaturen vernietigd. Op hooguit 9 maanden mag je compost verwachten die je zowel in een bloembak (verdund) als in de tuin kan gebruiken.

Wat kan je zelf composteren en wat niet?

De composthoop

Heb je een grote tuin, dan is een composthoop iets voor jou! Op een schaduwrijke plek leg je een basis van grof tuinafval. Daar bovenop is plaats voor al je keuken- en tuinafval. Meng en spreid het afval zo goed mogelijk, en woel de hoop na enkele weken eens goed om. Zorg er ook voor dat de hoop niet hoger wordt dan ca. 1,5 meter; desnoods begin je aan een tweede. Na ongeveer 6 maanden begint de hoop te ruiken naar verse bosgrond en is de compost klaar voor gebruik.

De compostbak of het compostvat

Een alternatief voor de grote composthoop is een compostbak. Die koop je in een tuincentrum, of je bouwt zelf een dubbele bak van 2 x 1 m³, met bijvoorbeeld transportpaletten en gaasdraad. In de ene helft verzamel je al je organisch afval. Dat meng je regelmatig, en na enkele maanden schep je over in de tweede helft, waarin de narijping gebeurt. Daaruit haal je na enkele maanden de afgewerkte compost.

Is je tuin minder groot dan ca. 200 m², of heb je niet veel tuinafval, dan is een compostvat iets voor jou. Plaats het op een zonnige plek in de tuin, op een houten pallet of op enkele tegels waartussen je wat ruimte laat, en zorg voor een bodemlaag van kleine takjes en verwelkte bloemen of planten. Daarna voeg je regelmatig nieuw tuin- en keukenafval toe. Om te luchten, schud je de compost een of twee keer week op met een beluchtingsstok. Na enkele maanden kan je oogsten: je neemt de romp van het vat en zet het vat om. De onderste laag is bruikbare compost.

compostvat

• in kunststof - inhoud 290 liter
• bodemplaat ongeveer 80 cm doorsnee - hoogte ongeveer 85 cm
• beluchtingsstok verkrijgbaar

compostbak

• in hout - inhoud 1m³
• 1 m breed, 1 m hoog
   

Wespen in je compostvat?

Het gebeurt dat iemand die wespen in zijn compostvat ontdekt, in paniek de brandweer belt. Die rukt dan uit met grof geschut: de gifspuit. De wespen gaan vervolgens dood, maar de miljarden nuttige organismen in het compostvat sterven eveneens. Wespen geheel vermijden is natuurlijk een onmogelijke opdracht, maar je kan wel enkele maatregelen nemen om het aantal wespen te beperken. De klassieke remedies liggen hier voor de hand: de inhoud van het vat regelmatig beluchten met de beluchtingsstok, de bovenlaag afdekken met grasmaaisel, houtsnippers of bladeren.

Kippen in de tuin

Wil je zeker zijn dat er geen onkruidzaden in de compost terechtkomen? Geef het onkruid dan eerst aan de kippen; zij lusten maar al te graag de onkruidzaden. Later kun je de stengels opruimen en op de composthoop gooien. Kippen lusten veel dingen; het echt afvalverwerkers! Let wel op: alleen maar keukenafval voeren aan de kippen is niet voldoende. Je moet ze ook graantjes geven, zorgen voor een droog hok en vers water.

Meer weten?

• www.vlaco.be (thuiscomposteren)
• www.velt.be (ecologisch tuinieren)