Ronse (2011)
Robbrecht Desmet
Duur: 4:53 (Bouw van CC De Ververij)
Over de films van Robbrecht Desmet - fragmenten van teksten van de hand van Pieter Van Bogaert
Over een periode van vijf jaar maakt Robbrecht Desmet vier films – maar het zouden er ook drie of vijf kunnen zijn – waarin hij in de voetsporen treedt van een andere kunstenaar: die van Paul Cézanne bij het schilderen van de Mont Sainte-Victoire en die van Bart Lodewijks bij het maken van krijttekeningen in de stad. Voor de eerste twee films – die er ook drie zouden kunnen zijn – trekt hij naar de Provence. Voor de laatste twee – die er eigenlijk één zijn – trekt hij naar Rio en naar Ronse. Die verplaatsingen zijn belangrijk. Net als zijn aandacht voor de materie: de 16mm-pelicule van de filmmaker, zijn aandacht voor beweging, geluid en tekst in zijn beelden; die van de schilder en de tekenaar, de aandacht voor teksturen en structuren in hun werk. Het is allemaal voer voor de filmmaker die filmt als een criticus: als filmcriticus én, door de keuze van zijn onderwerp, als kunstcriticus.
Als Robbrecht Desmet films maakt, dan is dat niet om iets te vertellen, maar wel om iets te bereiken – zijn werk gaat niet zozeer over de kunst, het is er voor de kunst. Als hij filmt, dan is dat niet om te tonen, maar om te begrijpen. Het is een vorm van kritiek: geen registratie maar reflectie, geen journalistiek maar essayistiek, niet over maar met de materie. Die manier van filmen is ongewoon. Daarom noemen we het experimentele documentaire.
Om iets te bereiken, moet je ter plaatse gaan: op de plaats van Bart Lodewijks in Rio en Ronse. Zo breidt hij de plaats van de kunstenaar uit tot de plaats van de kunstenaar-als-toeschouwer. Om daar te geraken moet je bewegen. Dat is geen brave volgende beweging (zoals in de reportage, de journalistiek), maar een gedurfd onderzoekende (dan wordt het reflectie, kritiek). Die kritiek als beweging sluit nauw aan bij de definitie die Roland Barthes eraan gaf: “critiquer veut dire: mettre en crise”. Kritiek betekent: je materie, je onderwerp doen bewegen. (-)
(-) Desmet filmt als een voorbijganger. Niet met een flanerende, maar met een zoekende blik. Het is een blik met oog voor structuren en teksturen. Er is de structuur van het werk: de krijttekeningen van Bart Lodewijks die de aanleiding vormen voor de film. Maar ook de omgeving waarin hij werkt is bepalend: dit is sociale kunst waarin afstand ontstaat in een streven naar betrokkenheid. Er is de tekstuur van het materiaal: het krijt, de ondergrond en uiteindelijk ook de materie van het beeld, van de pellicule waar hij voor kiest.(-)
Het is de kern van Lodewijks’ werk: beeld over beeld. Het is eigen aan zijn manier van werken en aan het medium dat hij gebruikt: het vluchtige materiaal van de krijttekening op de muren (-)
Zie ook Bart Lodewijks.
********************
À propos des films de Robbrecht Desmet - fragments de textes de Pieter Van Bogaert
Sur une période de cinq ans, Robbrecht Desmet réalise quatre films - mais il pourrait aussi s'agir de trois ou cinq - dans lesquels il suit les traces d'un autre artiste: celui de Paul Cézanne lors de la peinture du Mont Sainte-Victoire et celui de Bart Lodewijks fait des dessins à la craie dans la ville. Pour les deux premiers films - qui pourraient aussi être trois - il part en Provence. Pour les deux derniers - qui sont en fait un - il se rend à Rio et à Renaix. Ces mouvements sont importants. Tout comme son attention au matériau: le pélicule 16 mm du cinéaste, son attention au mouvement, au son et au texte dans ses images; celle du peintre et dessinateur, attention aux textures et aux structures dans leur travail. C'est toute la nourriture du cinéaste qui filme comme critique: comme critique de cinéma et, au choix de son sujet, comme critique d'art.
Quand Robbrecht Desmet fait des films, il ne s'agit pas de dire quelque chose, mais de réaliser quelque chose - son travail n'est pas tellement sur l'art, il est là pour l'art. Quand il filme, ce n'est pas pour montrer, mais pour comprendre. C'est une forme de critique: pas d'enregistrement mais de réflexion, pas de journalisme mais essayiste, pas sur mais avec la matière. Cette façon de filmer est inhabituelle. C'est pourquoi nous l'appelons documentaire expérimental.
Pour réaliser quelque chose, il faut aller sur place: chez Bart Lodewijks à Rio en Renaix. Il élargit ainsi la place de l'artiste à la place de l'artiste-spectateur. Pour y arriver, vous devez vous déplacer. Ce n'est pas un bon prochain mouvement (comme dans le reportage, le journalisme), mais un audacieux enquêteur (alors il devient réflexion, critique). Cette critique en tant que mouvement correspond étroitement à la définition donnée par Roland Barthes: "critiquer veut dire: mettre en crise". La critique signifie: déplacer votre sujet, votre sujet. (-)
(-) Desmet filme comme un passant. Pas avec une balade, mais avec un regard fougueux.
********************
About the films of Robbrecht Desmet - fragments of texts by Pieter Van Bogaert
Over a period of five years, Robbrecht Desmet makes four films - but it could also be three or five - in which he follows in the footsteps of another artist: that of Paul Cézanne when painting the Mont Sainte-Victoire and that of Bart Lodewijks making chalk drawings in the city. For the first two films - which could also be three - he goes to Provence. For the last two - which are actually one - he goes to Rio and to Ronse. Those moves are important. Just like his attention to the material: the filmmaker's 16mm pelicule, his attention to movement, sound and text in his images; that of the painter and draftsman, attention to textures and structures in their work. It is all food for the film maker who films as a critic: as a film critic and, by the choice of his subject, as an art critic.
When Robbrecht Desmet makes films, it is not about telling something, but about achieving something - his work is not so much about art, it is there for art. When he films, it is not to show, but to understand. It is a form of criticism: not registration but reflection, not journalism but essayistic, not about but with the matter. That way of filming is unusual. That is why we call it experimental documentary.
To achieve something, you have to go on the spot: at the place of Bart Lodewijks in Rio and Ronse. In this way he expands the place of the artist to the place of the artist-as-spectator. To get there you have to move. That is not a good next movement (as in reportage, journalism), but a daring investigative (then it becomes reflection, criticism). This criticism as a movement closely matches the definition given by Roland Barthes: "critiquer veut dire: mettre en crise". Criticism means: moving your subject matter, your subject. (-)
Desmet films like a passerby. Not with a stroll, but with a searching look.
********************