Afvalwater en hemelwater scheiden

Sinds 1999 bestaat er in Vlaanderen een stedenbouwkundige verordening die verplicht om bij nieuwbouw en verbouwingen het afvalwater en het hemelwater op eigen terrein te scheiden en een hemelwaterput te voorzien. Scheiding van hemelwater en afvalwater en hergebruik van hemelwater zijn de sleutelfactoren om te komen tot een efficiënt en duurzaam (afval)waterbeleid. Het algemene uitgangsprincipe is dat hemelwater op volgende wijze wordt aangewend:

1. opvang voor hergebruik;
2. infiltratie op eigen terrein;
3. buffering met vertraagd lozen in een oppervlaktewater of een kunstmatige afvoerweg voor hemelwater;
4. lozing in de regenwaterafvoerleiding (RWA) in de straat.

Regels voor het scheiden van afval- en hemelwater? 

• voor bestaande gebouwen in een gesloten bebouwing is bij de aanleg van een gescheiden riolering, de scheiding tussen het afvalwater en het hemelwater, afkomstig van dakvlakken en grondvlakken, enkel verplicht indien daarvoor geen leidingen onder of door het gebouw moeten worden aangelegd.

• voor bestaande gebouwen in een (half)open bebouwing is, bij de aanleg van een gescheiden riolering, een volledige scheiding van het afvalwater en het hemelwater verplicht.
• voor nieuwe gebouwen of bij grondige verbouwingen is een volledige scheiding van het afvalwater en het hemelwater en de bouw van een hemelwaterput steeds verplicht.

Je moet er voor zorgen dat er aan de rooilijn (dit is de grens tussen jouw eigendom en de straat) 2 buizen toekomen: 1 voor afvalwater en 1 voor hemelwater. Als er in je straat een gescheiden rioleringsstelsel ligt (aparte buizen voor hemelwater en aparte rioolbuizen), dan moet je het afvalwater en het hemelwater gescheiden lozen via 2 aansluitingen. Als er in de straat nog een oud gemengd rioolstelsel ligt, dan laat je de afvalwaterleiding en de hemelwaterbuizen samenkomen in 1 putje aan de rooilijn en wordt dit putje aangesloten. Als er later een gescheiden rioleringsstelsel wordt aangelegd, dan kan jouw afvalwaterbuis perfect aangesloten worden op de riolering (DWA of droogweerafvoer) en de hemelwaterbuis op de regenwaterafvoerleiding (RWA). 

Voor het type stelsel dat aanwezig is in jouw straat kan je contact opnemen met de Technische Dienst. Afvalwater en hemelwater moeten gescheiden zijn op het ogenblik dat de rioleringswerken in de straat zijn uitgevoerd. Ook als je geen verbouwingen doet, maar bijvoorbeeld je tuin heraanlegt, denk je best aan het aanleggen van een sleuf met een buis voor hemelwater en een buis voor afvalwater.

Deze brochure bevat heel wat praktische informatie over hoe in particuliere woningen moet omgesprongen worden met hemel- en afvalwater.

Afkoppelen hemelwater en afvalwater

Is afkoppelen verplicht? Wat dient afgekoppeld te worden? Wat indien je niet afkoppelt? Je leest het antwoord in deze brochure.

Samengevat betekent dit dat het regenwater en het afvalwater van je woning gescheiden dienen afgevoerd te worden van zodra er een gescheiden stelsel in jouw straat wordt aangelegd. Bij voorkeur wordt het regenwater ook zoveel mogelijk ter plaatse opgevangen voor hergebruik, geïnfiltreerd of gebufferd. Dit is het zogenaamde ‘afkoppelen’. Bij nieuwbouw of renovatie wordt dit ook verplicht (via de stedenbouwkundige vergunning).

Wat betekent dit concreet?

Al het regenwater afkomstig van dakoppervlakken en andere verharde oppervlakken afkoppelen, geldt als algemeen principe.

• Voor bestaande gesloten bebouwing dient enkel het regenwater van die verharde oppervlakken te worden afgekoppeld, waarvoor geen leidingen onder of door het gebouw moeten worden aangelegd. In de meeste gevallen komt dit erop neer dat enkel de voorste helft van de daken van gesloten bebouwingen dient te worden afgekoppeld.
• Voor bestaande halfopen of open bebouwingen is een volledige scheiding van het afvalwater en regenwater verplicht, wanneer er in de straat een gescheiden riolering wordt aangelegd.

Stappenplan afkoppeling bij (her)aanleg gescheiden riolering

• alle betrokken burgers krijgen brief met informatie.
• bezoek elke individuele woning door medewerker van de stad: bekijken individuele situatie en uit te voeren werken.
• complexe situaties: eigenaar laat afkoppelingsstudie opmaken door erkend afkoppelingsdeskundige
• eigenaar laat afkoppelingswerken uitvoeren (zelf of door aannemer).
• aanvragen keuring bij stadsbestuur.
• uitvoeren keuring door erkend keurder van de stad.
• algemeen wordt gevraagd om de afkoppelingswerken af te ronden voor de start van de rioleringswerken op openbaar domein.

Tip 1: neem foto’s tijdens en na de werken met de ligging van de buizen
Tip 2: indien je de afkoppelingswerken laat uitvoeren door een aannemer, maak dan duidelijke afspraken m.b.t. resultaatsverbintenis (conform keuringsattest)

Keuring na de werken

De keuring van private riolering is verplicht in volgende gevallen:

• voor de eerste ingebruikname
• bij belangrijke wijzigingen
• na vaststelling van een inbreuk op de wettelijke voorschriften, op verzoek van de exploitant
• bij de aanleg van een gescheiden riolering op het openbaar domein

Na de afkoppelingswerken in het kader van aanleg gescheiden riolering moet er dus ook een keuring gebeuren. Enkel in dat geval wordt de keuring gratis uitgevoerd door de erkende keurder van het stadsbestuur. Eventuele herkeuring is tegen betaling. De erkende keurder van het stadsbestuur voert geen keuringen uit n.a.v. nieuwbouw- of verbouwingswerken, dan moet je als burger een keuring aanvragen bij een externe keurder. Je kan de lijst(en) met erkende keurders vinden op db1.vlario.be of www.aquaflanders.be.

Hoe de keuring praktisch verloopt kan je terugvinden in deze brochure.

AquaFlanders is verantwoordelijk voor de keuringen die door de stad worden uitgevoerd. Ben je ontevreden over een keuring door een door AquaFlanders erkende keurder, dan kan je in eerste instantie best in dialoog treden met de betrokken keurder. Kom je er niet uit, dan kan je via de website van AquaFlanders (www.aquaflanders.be) een klacht indienen.

Belasting op het niet optimaal afkoppelen

De gemeenteraad heeft een belastingreglement goedgekeurd waarbij een belasting zal geheven worden op woningen waarvan de eigenaars weigeren om de afkoppelingswerken uit te voeren of die de afkoppelingswerken niet correct hebben uitgevoerd. Dit is een jaarlijks weerkerende belasting die het eerste jaar € 750 bedraagt, het tweede jaar € 1.000 en vanaf het derde jaar € 1.250. De belasting wordt geheven zolang voor de woning geen conform keuringsattest werd afgeleverd.